🔹حسن روحانی بهتازگی گفته: «تکرارنشدن جنگ دست ماست». این جمله در ظاهر تأکید بر انسجام داخلی و مدیریت درست است، اما در باطن یک مشکل جدی دارد: نقش متجاوز را کمرنگ میکند و آغاز جنگ را به عوامل داخلی تقلیل میدهد.
🔹وقتی گفته میشود «جنگ دست ماست» یعنی اگر جنگی رخ دهد، لابد نقصی از جانب ما بوده!
🔹این نگاه عملاً نوعی خودسرزنشگری جمعی ایجاد میکند و مسئولیت ذاتیِ متجاوز را بر دوش جامعه و حاکمیت میگذارد.
در روابط بینالملل اصل روشن است:
🔹برای شروع جنگ، اراده یک طرف هم کافی است.
دشمنی که تصمیم به حمله دارد، حتی در اوج انسجام داخلی طرف مقابل هم میتواند جنگ را آغاز کند.
مشکل اصلی این گزاره آنجاست که:
🔹نقش متجاوز را کمرنگ میکند.
🔹عامل اصلی جنگ را از دشمن به داخل منتقل میکند.
🔹تصویر غلطی میسازد که «اگر بهتر بودیم، دشمن حمله نمیکرد»
🔹بازدارندگی، دیپلماسی فعال و قدرتسازی را کماهمیت نشان میدهد.
درحالیکه تجربه ایران نشان داده:
🔹دشمن حتی در دورههای ثبات داخلی اقدامات تهاجمی، خرابکارانه و حتی ترور انجام داده است. پس جنگ را نمیتوان فقط با «ما چگونه باشیم» توضیح داد.
🔹این نوع روایت حتی میتواند در آینده باعث شود نسلهای بعد، تصویر نادرستی از علت جنگ پیدا کنند و فشار بینالمللی بر متجاوز نیز کمرنگ شود.
